(၁)
တစ္ခါက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ ဘန္ကိုင္ဆိုတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါး ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေနတဲ့ ေက်ာင္းေဘးမွာ မ်က္စိကန္းေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္လည္း ေနထိုင္ပါတယ္။
ဘုန္းေတာ္ႀကီး ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားတဲ့ေနာက္ အဆိုပါ မ်က္စိကန္းေနသူက “ကၽြႏ္ုပ္က မ်က္စိကန္းေနတဲ့အတြက္ လူေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာေတြကို မျမင္ရဘူးေပါ့၊ ဒီေတာ့ ကၽြႏ္ုပ္က လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အက်င့္စာရိတၱကို ေျပာတဲ့စကားသံနဲ႔ အေကာင္းအဆိုး ဆံုးျဖတ္ရတာေပါ့ေလ။ သာမန္အားျဖင့္ေတာ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ အျခားသူတစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ ဒါမွမဟုတ္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအတြက္ ၀မ္းသာပါတယ္ဗ်ာလို႔ ေျပာလိုက္တဲ့အခါ သူ႕စကားသံထဲမွာ မနာလိုတဲ့ စိတ္ကေလး ေနာက္ခံရွိေနတာကို ကၽြႏ္ုပ္ သတိျပဳမိတယ္။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ အျခားသူတစ္ဦးဦး ကံၾကမၼာဆိုးေတြ ႀကံဳေတြ႕လို႔ ၀မ္းနည္းေၾကာင္းစကား ေျပာတဲ့အခါမွာ သူ႕အသံထဲမွာ ေက်နပ္မႈ၊ ပီတိျဖစ္မႈတစ္ခုခု ပါေနတာကို ကၽြႏ္ုပ္ သတိျပဳမိတယ္။
ဒါေပမယ့္ဗ်ာ … ကၽြႏ္ုပ္ အသံေတြကို သံုးသပ္တဲ့အေတြ႕အႀကံဳအရ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဘန္ကိုင္ရဲ႕ အသံဟာ အၿမဲတမ္းကို ႐ိုးသားမႈေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနတယ္။ သူဟာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ေဖာ္ျပခဲ့ရင္ ကၽြႏ္ုပ္အေနနဲ႔ သူ႕အသံထဲကေန ေပ်ာ္ေနတဲ့အသံကလဲြၿပီး ဘာသံမွ မၾကားရဘူး။ သူ ၀မ္းနည္းမႈကို ေျပာေနၿပီဆိုရင္လည္း ကၽြႏ္ုပ္အေနနဲ႔ တကယ့္ကို ၀မ္းနည္းေနတဲ့အသံကိုပဲ ၾကားရတယ္”လို႔ ေျပာျပပါတယ္။
(၂)
ဇင္ဇာတ္လမ္းေလးထဲက မ်က္စိမျမင္သူရဲ႕ စကားေလးကို ဖတ္ၿပီးေတာ့ မိမိတို႔ ေန႔စဥ္ဘ၀ စကားသံေလးေတြကို နားထဲမွာ ၾကားေယာင္မိပါတယ္။ စကားသံေလးေတြကတစ္ဆင့္ ေျပာသူရဲ႕ အဇၥ်တၱေတြကိုလည္း ေျပးျမင္မိပါတယ္။
(၃)
အေမရိကန္က အီရတ္ႏိုင္ငံကို ၀င္တိုက္တဲ့အခါက လူေတြ အမ်ားႀကီး ေသေၾကပ်က္စီးၾကရတယ္။ ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာ “၀မ္းနည္းပါတယ္”လို႔ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေျပာၾကတယ္။ ေနာက္နားက လစ္ဗ်ားကို တိုက္ခိုက္တဲ့အခါကလည္း အျပစ္မဲ့ ျပည္သူေတြ ေသၾကေတာ့ “စိတ္မေကာင္းပါဘူး”လို႔ လူေတြ ေျပာၾကတယ္။ အစၥေရးက ေလေၾကာင္းကေန ဂါဇာကမ္းေျမာင္ေဒသကို တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးေတာ့ “႐ႈတ္ခ်ပါတယ္”လို႔ ေအာ္ၾကတယ္။
တစ္ၿပိဳင္နက္ထဲမွာပဲ “ဒီကုလားေတြ ဒီလိုေလးလည္း ျဖစ္ေပးအံုးမွ”ဆိုၿပီး နိဂံုးသတ္လိုက္ၾကတဲ့ အသံေတြလည္း ၾကားရတယ္။
ဒီလိုပါပဲ …. ေန႔စဥ္ဘ၀မွာ “စိတ္မေကာင္းလိုက္တာကြာ” “ကိုယ္ခ်င္းစာပါတယ္ကြာ” “၀မ္းနည္းမိပါတယ္” … စတဲ့ စကားေတြနဲ႔ အျခားသူေတြ ဒုကၡ၊ ေသာက ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ေျပာတတ္ၾကတယ္။ အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း အျခားသူေတြ သုခေတြ၊ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ရလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ “မင္းအတြက္ ဂုဏ္ယူပါတယ္ကြာ” “၀မ္းသာပါတယ္” “ကြန္ဂရက္က်ဴေလးရွင္း” … စတဲ့ စကားေတြ ေျပာတတ္ၾကတယ္။
“ဒီစံုတဲြကေတာ့ လိုက္ဖက္ညီလိုက္တာ” “သူ စီးလာတဲ့ ကားႀကီးက ေကာင္းလိုက္တာ” “သူတို႔ အဆင္ေျပေနတာ ေတြ႕ရေတာ့ ၀မ္းသာလိုက္တာ” “သူ စီးပြားပ်က္သြားတာ စိတ္ကို မေကာင္းဘူး” “သူတို႔ အိမ္ေထာင္ေရး အဆင္မေျပတာေတြ႕ရတာ ၀မ္းနည္းမိတယ္” “ဒီေကာင္ ေအာင္ျမင္သြားေတာ့ ကိုယ္လည္း အေတာ္ေပ်ာ္မိတယ္”
ဇင္ဇာတ္လမ္းထဲက မ်က္စိမျမင္သူသာ ဆိုရင္ အဆိုပါ အသံေတြရဲ႕ မ႐ိုးသားမႈကို ထုတ္ေဖာ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုပါပဲ … ေန႔စဥ္ေျပာေနက်စကားေတြထဲက အသံေလးေတြကို ဂ႐ုတစိုက္ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ၾကည့္ရင္ အသံနဲ႔ တကယ့္ရင္တြင္း ခံစားခ်က္ကို ကဲြကဲြျပားျပားႀကီး မဟုတ္ရင္ေတာင္ ရိပ္ဖမ္းသံဖမ္းေတာ့ နားလည္သေဘာေပါက္မိမယ္ ထင္ပါတယ္။
(၄)
ေန႔စဥ္ ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ျမစ္ဖ်ားခံရာကို ေသခ်ာၾကည့္ရင္ “အသံ”ေတြမ်ား ျဖစ္ေနမလားလို႔ ထင္မိပါတယ္။ လူေတြဟာ ေန႔စဥ္ စကားေတြ ေျပာေနေပမယ့္ ေျပာလိုက္တဲ့ စကားနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ရင္တြင္းက အစစ္အမွန္ ခံစားခ်က္၊ သေဘာထားေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္လို႔ ဆိုရေလာက္ေအာင္ ကဲြျပားေနတတ္ၾကတယ္။
ေရွ႕မွာေတာ့ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား လက္ကိုင္ထားသလိုလို ေျပာၿပီး သူ႕ အဇၥ်တၱမွာ သူတစ္ပါးဒုကၡအတြက္ ၾကည္ႏူးေနတဲ့ စိတ္ေတြ ျပည့္ေနတတ္ၾကတယ္။ လူေရွ႕မွာ မုဒိတာတရားနဲ႔အညီ ၀မ္းေျမာက္ေနသလိုလိုနဲ႔ သူ႕ရင္ထဲမွာ မနာလိုမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚတဲ့ အမုန္းတရားေတြ ပြားစီးေနတတ္ၾကျပန္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူေတြဟာ “ေရွ႕တစ္မ်ိဳး၊ ကြယ္ရာတစ္မ်ိဳး”ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကို ကမၻာေျမအႏွံ႔ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ျဖစ္သြားၾကတယ္။ (လုပ္ျဖစ္သြားၾကတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္)။
(၅)
စာေရးသူတို႔ လူ႕ေလာကကလည္း ခက္တယ္ေလ။ “မင္းကလည္းကြာ … စိတ္ထဲရွိတိုင္း ေျပာလို႔ ျဖစ္မလားကြ၊ ဒီလိုပဲ လူေရွ႕ေတာ့ ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ ေျပာရတာေပါ့”တဲ့။ ဒါကလည္း (ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ) ေထာက္ခံလိုက္ရမယ့္ စကားတစ္ခြန္း ျဖစ္ေနျပန္တယ္ေလ။ စာဖတ္သူေကာ ဘယ္လိုမ်ား ေတြးမိသလဲ။ စကားနဲ႔ အစစ္အမွန္ ခံစားခ်က္ကို ထပ္တူ ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာလား ဒါမွမဟုတ္ ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ (ဂ်န္းတဲလ္မန္း - လူႀကီးလူေကာင္းဆန္ဆန္) ေျပာရမွာလား။ သို႔မဟုတ္ စိတ္ထဲမပါဘဲ ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ ေျပာတတ္ရင္ ဂ်န္းတဲလ္မန္း - လူႀကီးလူေကာင္းဆန္တယ္လို႔ ဆိုရသလား။ ဆိုႏိုင္သလား။ အားလံုး ခက္ကုန္ၾကၿပီ ထင္ပါရဲ႕။ တကယ့္ခံစားခ်က္အတိုင္း စကားအသံေတြ ျဖစ္ေနၾကရင္ အေကာင္းဆံုးေပါ့။
(၆)
ေနာက္ဆံုးေတာ့ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာထားတဲ့ စကားေျခာက္ခြန္းထဲက
- မွန္လည္းမွန္၊ အက်ိဳးလည္းရွိ၊ လူၾကားခ်င္
- မွန္လည္းမွန္၊ အက်ိဳးလည္းရွိ၊ လူေတာ့ မၾကားခ်င္
ဆိုတဲ့ ျမတ္စြာဘုရား ေျပာတတ္တဲ့ စကားႏွစ္ခြန္းနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးသံုးသပ္ၿပီး ေျပာႏိုင္ၾကရင္ေတာ့ သဘာ၀က်သြားမယ္ ထင္ပါတယ္။
(၇)
စိတ္ထဲမွာ ပါသည္ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ျဖစ္ေစ “ၾကည့္ေကာင္းေအာင္”ဆိုတဲ့ ဆင္ေျခေလးနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီး စကားေတြ ေဖာင္ဖြဲ႕ေနရအံုးမွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒီလို ေျပာေနရတဲ့ ေလာကႀကီးကို စိတ္ကုန္ပစ္လိုက္ရမွာလား ….. ကဲ … ဘယ္လိုလဲ …
ခါးသီးေသာ ရင္ဘက္မ်ားမွ ခ်ိဳသာေသာ စကားမ်ားသံမ်ား .....အရွင္ကုသလသာမိ။
